مشکلات 2سد روی یک رودخانه و  حقابه لرستان

حسن گرجی|  ازنا- کارشناس:

منابع آب لرستان یا از طریق رودخانه‌هایی مثل سیمره و سزار به خارج استان می‌رود یا با طرح‌هایی همچون انتقال آب الیگودرز به قم (قمرود) به شهرهایی در استان‌های قم و مرکزی منتقل می‌شود. در این میان یکی از کم‌لطفی‌ها در حق مردم ساخت سد کمال صالح در نقطه مرزی استان لرستان و مرکزی روی رود تیره از سرشاخه‌های مهم دز است. 

عملیات اجرایی سد سنگریزه‌ای مروک لرستان سال 1382 در حدود 37 کیلومتری شمال غرب دورود و بخش سیلاخور روی رودخانه تیره با کارفرمایی شرکت آب منطقه‌ای لرستان و هدف ذخیره‌سازی سالانه 120 میلیون متر مکعب آب برای تأمین آب مورد نیاز حدود 10 هزار هکتار از اراضی دشت سیلاخور آغاز شد. 


2 سال بعد از شروع ساخت این سد عملیات اجرایی سد سنگریزه‌ای کمال صالح نیز روی بخش علیای همان رودخانه در فاصله حدود 74 کیلومتری جنوب غربی شهر اراک با کارفرمایی شرکت آب منطقه‌ای استان مرکزی و هدف تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز شهرهای اراک و شازند و صنایع بزرگ منطقه برای افق 20 ساله - بدون هیچ اعتراض یا واکنشی از سوی مسئولان وقت لرستان - آغاز شد. متولیان امر باید از همان روز به این موضوع می‌اندیشیدند که قرار است چگونه سد 130 میلیون متر مکعبی مروک در پایین‌دست سد 120 میلیون متر مکعبی کمال صالح پر شود. ماجرای احداث 2 سد کمال صالح و مروک روی یک رودخانه حکایتی است که هر روز بیشتر جنجالی می‌شود. در یک حوضه آبریز 2 سد ساخته شده و همچنان متولیان امر برای جمع کردن ماجرا و گره‌گشایی از مشکل به وجود آمده اقدامی انجام نداده‌اند. 
در حال حاضر، علاوه بر تامین آب آشامیدنی، 14 میلیون متر مکعب از آب سد کمال صالح صرف پالایشگاه مرکزی می‌شود. این در حالی است که پالایشگاه نسبت به محیط ‌زیست و اراضی پایین‌دست در اولویت نیست و انتظار می‌رود حقابه لرستان برگردانده شود.

 علاوه بر سهم 20 میلیون متر مکعبی که باید سد کمال صالح به عنوان حقابه به سد مروک بدهد، باید سهم 10 میلیون متر مکعبی محیط‌ زیست منطقه نیز اختصاص داده شود. 
در حالی که دشت بزرگ سیلاخور در شهرستان دورود و دشت پهناور ازنا که هر دو در حوضه سد مروک و کمال صالح قرار دارند با خشکسالی و کمبود آب مواجهند، منابع آبی لرستان پشت سد کمال صالح ذخیره و برای صنایع نفت و پتروشیمی و سایر بخش‌های استان مرکزی مصرف می‌شود که از انصاف به دور است. بیشتر روستاهای دشت ازنا که به سد کمال صالح نزدیکند نیز با کمبود آب آشامیدنی مواجه هستند. این مساله می‌طلبد که مسئولان امر در استان و وزارت نیرو چاره‌ای اساسی برای احیای حق بهره‌برداری لرستان از منابع آبی خود بیاندیشند.